Χυδαία προσβολή της μνήμης των εθνομαρτύρων Άγρα-Μίγγα

Χυδαία προσβολή της μνήμης 

των εθνομαρτύρων Άγρα-Μίγγα

Σε ιστοσελίδα ατόμου φιλοσκοπιανών αντιλήψεων που υποδύεται τον δημοσιογράφο και σε περιγραφή των εκδηλώσεων μνήμης των Μακεδονομάχων Άγρα-Μίγγα εμφανίσθηκε το παρακάτω σχόλιο του φανατικού ακροαριστερού εθνομηδενιστή  και όργανου της σκοπιανής προπαγάνδας που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο με το ψευδώνυμο Πέτρος Νικολαΐδης:

Petros Nikolaidis ·  Top Commenter · Salonica, Thessaloniki, Greece

κατάπτυστες εκδηλώσεις ελληνοεθνικιστικού αντιμακεδονικού μίσους....που τιμούν τους ξενόφερτους μισθοφόρους του ελληνικού κράτους για τις ληστείες , δολοφονίες και βιασμούς τους...εναντίον των επαναστατών γηγενών μακεδόνων και τοπικών βλάχων, οι οποίοι πολεμούσαν τους τούρκους κατακτητές... διεκδικώντας όπως οι κάτοικοι του Μοριά, μια ανεξάρτητη και αδιαμέλιστη Μακεδονία...για αυτά τους τα εγκλήματα δίκαια οι μακεδόνες και οι βλάχοι επαναστάτες τους κρέμασαν σε μια καρυδιά στο μακεδονικό χωριό Τέϊβο Βόντεν - Έδεσσας...σε αντίθεση με μερικούς σημερινούς μακεδόνες και βλάχους, οι οποίοι για ιδιοτελείς λόγους , δοσιλογικά πιστοί στον χρεοκοπημένο ελληνικό εθνικισμό , τους τιμάνε...ντροπή τους...

Αξίζει να σημειωθεί ότι πίσω από το ψευδώνυμο κρύβεται γνωστός Φλωρινιώτης δημόσιος υπάλληλος διορισμένος στην Έδεσσα, που μισθοδοτείται κανονικότατα από το ελληνικό κράτος! Όσο για τον ψευτοδημοσιογράφο που επέτρεψε να εμφανισθεί το κατάπτυστο αυτό σχόλιο χωρίς να αντιδράσει, εξαφάνισε, κατά παράβαση κάθε έννοιας δημοσιογραφικής δεοντολογίας, από την παρουσίαση των παραβρεθέντων και δεν ανέφερε το παραμικρό για τον κεντρικό ομιλητή των εκδηλώσεων μνήμης Δημήτρη Ε. Ευαγγελίδη και την τεκμηριωμένη ομιλία του, που απέσπασε τα θερμά συγχαρητήρια των παραβρεθέντων, με την φαιδρή δικαιολογία ότι «η ομιλία ήταν εκτός θέματος» διότι ο ομιλητής με αφορμή το γεγονός της δολοφονίας των Άγρα-Μίγγα προχώρησε σε αποδόμηση της φιλοσκοπιανής προπαγάνδας και αποκάλυψε τους στόχους της!

Επίσης, «ξέχασε» να αναφέρει και την παρουσία στην εκδήλωση του Δημάρχου Αμπελοκήπων-Μενεμένης και σχετικά πρόσφατα εκλεγέντος Προέδρου της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Κεντρικής Μακεδονίας κ. Λάζαρου Κυρίζογλου, ο οποίος μάλιστα αναγγέλθηκε από τα μεγάφωνα όταν κατέθεσε στεφάνι, πιθανότατα λόγω του γεγονότος ότι έχει κατ’ επανάληψη αντικρούσει ανοιχτά την φιλοσκοπιανή προπαγάνδα. 

Σχετικά με τις φτηνές δικαιολογίες περί «εκτός θέματος» που επικαλέσθηκε ο εν λόγω «δημοσιογράφος», θα πρέπει να αναφερθεί ότι ο Δήμαρχος Τριφυλίας κ. Παν. Κατσίβελας, αφού συνεχάρη θερμά τον κ. Ευαγγελίδη, τον προσκάλεσε να είναι ο κεντρικός ομιλητής στα επόμενα «Αγαπήνεια» που διοργανώνει με λαμπρότητα κάθε χρόνο στην πόλη των Γαργαλιάνων Μεσσηνίας (τόπο καταγωγής του εθνομάρτυρα Σαράντου Αγαπηνού/Τέλλου Άγρα) ο Δήμος και οι τοπικοί φορείς. Επίσης, τον κ. Ευαγγελίδη προσκάλεσε και ο Δήμαρχος Αμπελοκήπων-Μενεμένης και Πρόεδρος της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Κεντρικής Μακεδονίας κ. Λάζαρος Κυρίζογλου να είναι ο κεντρικός ομιλητής στις εκδηλώσεις του Δήμου για την ημέρα του Μακεδονικού Αγώνα τον ερχόμενο Οκτώβριο. Πρόσκληση τέλος, για διάλεξη με αντικείμενο τα θέματα της Μακεδονίας έγινε και από τον Σύλλογο Μεσσηνίων Μακεδονίας-Θράκης «Ο Καπετάν Άγρας». Οι προσκλήσεις έγιναν αμέσως αποδεκτές με προθυμία και ευχαρίστηση.

Ακολουθεί το κείμενο της ομιλίας του Δημήτρη Ε. Ευαγγελίδη:

Εκδήλωση Εθνικής Μνήμης

των  Μακεδονομάχων Άγρα-Μίγγα

Δημήτρης Ε. Ευαγγελίδης

Την νύχτα της 5ης Ιουνίου 1907, Βούλγαροι κομιτατζήδες συλλαμβάνουν με ύπουλο, δόλιο τρόπο, τον καπετάν Άγρα και τον Αντώνη Μίγγα. Αφού τους διαπόμπευσαν ως δήθεν αιχμαλώτους, δεμένους και ξυπόλυτους, στα χωριά της περιοχής, ώστε να αναπτερώσουν το ηθικό των τρομοκρατημένων οπαδών τους, τους απαγχόνισαν μεταξύ των χωριών Τέχοβο (Καρυδιά) και Βλάδοβο (Άγρας). Η δολοφονία όμως του καπετάν Άγρα και του Αντώνη Μίγγα, αντί να φοβίσει, αντίθετα ξεσηκώνει τους Έλληνες. Πλήθος αξιωματικών και άλλων εθελοντών ζητάει να πάει στην Μακεδονία. Θέλουν να εκδικηθούν το θάνατο των δολοφονημένων προδοτικά παλληκαριών. Λίγες μέρες αργότερα, ο Γκιώργκη Κασάπτσε, που πρωτοστάτησε στην παγίδευση  και στο βασανισμό του Τέλλου Άγρα, εξοντώνεται από το σώμα του καπετάν Αμύντα, ενώ ο βοεβόδας Ζλατάν δέχεται 9 σφαίρες από το Μάνλιχερ και το Γκρά των αδελφών Τόλιου. Τα γεγονότα αυτά είναι λίγο-πολύ γνωστά σε όλους μας.

Συγκεντρωθήκαμε λοιπόν εδώ, εμείς οι ζωντανοί, που ζούμε στην ελεύθερη πια Μακεδονία, για να αποτίσουμε φόρο τιμής και αιώνιας ευγνωμοσύνης, όπως κάθε χρόνο, στους αλησμόνητους εκείνους νεκρούς μας. 

Ημέρα εθνικής μνήμης σήμερα, θλιβερή επέτειος εκείνου του αιματηρού επεισοδίου του Μακεδονικού Αγώνα πριν από 108 χρόνια. Με την ευκαιρία θα ήθελα να ‘πω τούτο:

Συχνά ακούω ή διαβάζω, δυστυχώς ακόμη και σε σχολικά εγχειρίδια, για τον «μακεδονικό αγώνα του 1904-1908»! Απαντώντας, θέλω να τονίσω ότι ο Μακεδονικός Αγώνας υπήρξε μια αργόσυρτη, οδυνηρή και πολυαίμακτη διαδικασία που κορυφώθηκε την περίοδο 1904-1908 και αυτή είναι η ιστορική πραγματικότητα. Ας μη την αλλοιώνουμε.

Στο κάλεσμα της Πατρίδας για την υπεράσπιση της Μακεδονίας προσήλθε ολόκληρος ο ελληνισμός. Παλληκάρια από τον Μωριά, την Ρούμελη, την Κρήτη, την Ήπειρο, την Θεσσαλία, την Κύπρο, τα Επτάνησα αγωνίστηκαν και έχυσαν το αίμα τους για την Μακεδονία, με πρωτομάρτυρα, την αρχετυπικά ηρωϊκή μορφή του Παύλου Μελά, τους ύπουλα δολοφονημένους Άγρα και Μίγγα και τόσους άλλους. Τιμούμε την μνήμη τους και δεν λησμονούμε τις θυσίες τους. Παράλληλα όμως, δεν πρέπει να αγνοούμε και την τεράστια προσφορά των ιδίων των Μακεδόνων Ελλήνων στον αγώνα, που την πλήρωσαν με ποταμούς αίματος. Εκείνο που ελάχιστα έχει συνειδητοποιηθεί είναι το γεγονός ότι εάν ο ντόπιος πληθυσμός πίστευε ότι δεν ήσαν Έλληνες, αλλά Βούλγαροι, αγνοώ εάν το αποτέλεσμα του αγώνα θα ήταν το ίδιο.

Την ταραγμένη λοιπόν και χαοτική εκείνη περίοδο, που περιγράψαμε προηγουμένως, άρχισε να καλλιεργείται το ιδεολόγημα του «Μακεδονισμού», καθώς και η πλαστή εθνοτική ταυτότητα των ανύπαρκτων «Σλαβομακεδόνων»,  εφευρήματα που αξιοποιήθηκαν αργότερα από την βουλγαρική προπαγάνδα στην εξυπηρέτηση των εδαφικών της βλέψεων. 

Όπως αναφέρω σε σχετικά πρόσφατο βιβλίο μου:

«Η σύγχρονη βουλγαρική ιστοριογραφία αντιμετωπίζει όσους "Μακεδόνες Σλάβους" έθεσαν το ζήτημα της χωριστής (από την βουλγαρική) "σλαβικής μακεδονικής" εθνότητας, ως "όργανα του Μακεδονισμού της σερβικής εθνικής προπαγάνδας". Υποστηρίζει μάλιστα ότι η σερβική προπαγάνδα υιοθέτησε ως τακτική κατά την περίοδο 1870-1890 τον Μακεδονισμό για να καλλιεργήσει στους Βουλγάρους της Μακεδονίας την διάθεση απόσχισης από τον βουλγαρικό εθνικό κορμό και κυρίως να τους απομακρύνει από την βουλγαρική γλώσσα, εκκλησία και εκπαίδευση. Οι Βούλγαροι ιστορικοί θεωρούν ότι ο Μακεδονισμός υπήρξε δημιούργημα μεγαλοσερβικών πολιτικών κύκλων και ιδίως του Σέρβου πολιτικού, αλλά και διακεκριμένου λογίου, του Στόγιαν Νοβάκοβιτς (Stojan Novaković, 1842-1915), ο οποίος διετέλεσε δύο φορές Πρωθυπουργός του Βασιλείου της Σερβίας. Επισημαίνουν ακόμα ότι η επινόηση της ιδέας του "μακεδονικού έθνους" και η καλλιέργειά της στον σλαβικό πληθυσμό της Μακεδονίας είχε ως σκοπό να εξυπηρετήσει τα σχέδια της "μεγαλοσερβικής" πολιτικής για διείσδυση στον νότο και έξοδο στο Αιγαίο, αφού θα οδηγούσε στην απομάκρυνση της βουλγαρικής επιρροής από τους Σλάβους της Μακεδονίας και στην απόσχισή τους από τον βουλγαρικό εθνικό κορμό». 

Στην συνέχεια βέβαια τον «μακεδονισμό» τον υιοθέτησαν και οι ίδιοι οι Βούλγαροι, με θλιβερά αποτελέσματα. Τέλος, ο μακεδονισμός υιοθετήθηκε και από τον οπερεττικό εκείνον αυτοδιορισμένο «στρατάρχη», για να εξυπηρετήσει τους δικούς του σχεδιασμούς και επιδιώξεις, με αποτέλεσμα να υφιστάμεθα τις συνέπειες μέχρι τώρα.

 Ένα άλλο σημαντικό ζήτημα που επιθυμώ να τονίσω είναι και η χρησιμοποίηση του γλωσσικού παράγοντα ως οχήματος εδαφικών διεκδικήσεων και επεκτατισμού. Αξίζει να επιμείνουμε λίγο παραπάνω στο θέμα αυτό. Εκείνο, που και επιστημονικώς πλέον είναι αδιαμφισβήτητο, αποτελεί η διαπίστωση ότι η ομιλούμενη γλώσσα δεν αποτελεί απόλυτο εθνολογικό κριτήριο ταξινόμησης μιας συγκεκριμένης εθνοτικής ομάδας, σε αντίθεση με τις παραδοχές παλαιότερων εποχών. 

Περιορίζομαι να αναφέρω τα κλασσικά παραδείγματα, τόσο των γερμανόφωνων Αλσατών, στα σύνορα Γαλλίας–Γερμανίας, οι οποίοι αισθάνονται φανατικοί Γάλλοι, αλλά και των Καθολικών μεν στο θρήσκευμα Κροατών, οι οποίοι ουδεμία σχέση επιθυμούν να έχουν με τους ομόγλωσσούς τους, Ορθοδόξους όμως Σέρβους, παρά την κοινή τους γλώσσα (τα Σερβοκροατικά) ή ακόμα πιο χαρακτηριστικό, το παράδειγμα των Μαυροβουνίων σε σχέση και πάλι με τους Σέρβους, με τους οποίους δεν έχουν ούτε καν θρησκευτική διαφορά και παρ’ όλα αυτά ισχυρίζονται ότι αποτελούν μέλη ενός διαφορετικού έθνους.

Στο σημείο αυτό οφείλω να επισημάνω ορισμένες πραγματικότητες, που αγνοούνται ή αποσιωπούνται:

Ο ελληνισμός, στην ιστορική του πορεία των 4000 χρόνων, δημιούργησε τεράστιες πολυεθνικές αυτοκρατορίες (πολυεθνικές, αλλά ποτέ πολυ-πολιτισμικές, όπως έχει διευκρινίσει η Ελληνίδα Βυζαντινολόγος Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ), αχανή Βασίλεια, είχε εμπορικές σχέσεις με δεκάδες λαούς και χώρες, αλλά συχνότατα υπέστη και επιδρομές βαρβάρων λαών, κατακτήθηκε πλήρως ή εν μέρει από ξένους στρατούς, ενώ εκτοπίσθηκαν τμήματά του από προαιώνια ελληνικά εδάφη. Αποτέλεσμα όλων αυτών των ιστορικών εξελίξεων ήταν κάποιοι ελληνικοί πληθυσμοί να αλλοφωνήσουν, όπως ορισμένοι μικρασιάτες (τουρκόφωνοι Έλληνες), να λατινοφωνήσουν (βλαχόφωνοι Έλληνες), να σλαβοφωνήσουν (σλαβόφωνοι Έλληνες), να αλβανοφωνήσουν (αρβανιτόφωνοι Έλληνες) ή να ιταλοφωνήσουν (οι Γρεκάνοι της Magna Grecia). 

Επομένως, το ότι κάποια τμήματα του πληθυσμού της Μακεδονίας είχαν παλαιότερα ως μοναδικό γλωσσικό τους όργανο ένα σλαβογενές ιδίωμα, δεν αποτελεί ικανό και επαρκές κριτήριο για την επιχειρηθείσα στο παρελθόν και επιχειρούμενη και σήμερα, τοποθέτησή τους εκτός του ελληνικού έθνους. 

Ως δίγλωσσος λοιπόν, γηγενής Μακεδόνας Έλλην θεωρώ ότι το ζήτημα έχει απαντηθεί θεωρητικά και πρακτικά και δεν υπάρχει ανάγκη περαιτέρω συζητήσεων και διευκρινίσεων.

Και για να μη υπάρχει οποιαδήποτε παρανόηση επαναλαμβάνω: Είμαι ντόπιος Μακεδόνας Έλληνας, με αυτήν ακριβώς την σειρά.

Το πρώτο αποτελεί την τοπική πολιτιστική μου ταυτότητα, το δεύτερο την γεωγραφική μου ταυτότητα και το τρίτο την εθνική μου ταυτότητα.

Και αν θέλετε να συνεχίσω, είμαι Ευρωπαίος και όχι Αφρικανός, Αμερικανός ή Ασιάτης.

Ορισμένοι αδυνατούν να ξεκαθαρίσουν μέσα τους αυτές τις απλές πραγματικότητες με αποτέλεσμα να διακατέχονται από πλήρη σύγχυση και αποπροσανατολισμό, που δυστυχώς συχνά οδηγεί στην εξωμοσία ή ακόμα και στην προδοσία.

Με την ευκαιρία ας θυμηθούμε αυτό που τόνιζαν στην επιστολή διαμαρτυρίας που έστειλαν το 1903 κάτοικοι της πόλης του Μοναστηρίου (Βιτώλια) προς τις Μεγάλες Δυνάμεις:

«...λαλούμεν ελληνιστί, βλαχιστί, αλβανιστί, βουλγαριστί, αλλά ουδέν ήττον εσμέν άπαντες Έλληνες (δεν είμαστε όλοι εμείς λιγότερο Έλληνες) και ουδενί επιτρέπομεν να αμφισβητεί προς ημάς τούτο...».

Ξεκαθαρίζω ότι δεν έχω το παραμικρό πρόβλημα με κάποιον συντοπίτη μου, εάν πιστεύει ότι δεν είναι Έλληνας και θεωρεί ότι είναι Βούλγαρος, Σέρβος, Αλβανός ή εξωγήινος. Όταν όμως ακούω κάποιον να ισχυρίζεται ότι είναι «μακεντόνετς» το θεωρώ ως προσωπική προσβολή, όπως υποθέτω το ίδιο θα εξοργιζόταν ο καθένας μας εάν κάποιος ξένος πήγαινε στο σπίτι του, στρογγυλοκαθόταν και άρχιζε να διαλαλεί ότι είναι δικό του.

Και για να τελειώνουμε. Όπως συχνά επαναλαμβάνω:

"…Στον ελληνισμό, μετέχει κάποιος εθελουσίως. Είναι τιμή και ευθύνη η ελληνική ταυτότητα. Η ελληνικότητα δεν επιβάλλεται, αλλά κερδίζεται και αποδεικνύεται με αγώνες, θυσίες και ήθος. Πρόκειται για θεϊκό χάρισμα και όχι για καταναγκασμό. Ο ελληνισμός κανέναν δεν παρακαλάει. Όποιος δεν θέλει να είναι Έλληνας, κακό του κεφαλιού του. Ας αρκεσθεί στη μίζερη και ελεεινή σκοπιανή ιδιότητα ή ας παραμείνει στην πνευματική αναξιοπρέπεια του κακώς εννοούμενου τοπικισμού και της γκρίνιας για τα κονδύλια. Αυτά δεν τα λέω για να δικαιολογήσω την κρατική απραξία, ούτε για να εθελοτυφλούμε μπροστά στον κίνδυνο από τη διείσδυση των πρακτόρων. Χρειάζεται συνεχής άμυνα και αντίσταση. Αλλά συγχρόνως δεν πρέπει να αποδίδουμε στους αργυρώνητους νεοκομιτατζήδες κάποια ιδιότητα φοβερού και τρομερού μαζικού κινήματος αφελληνισμού. Εάν σώσουμε το όνομα της Μακεδονίας, οι πρακτορίσκοι πιθανότατα θα εξαφανισθούν μία για πάντα. Θα τους καταπιεί η ίδια η Ιστορία…".

Κλείνω, με τα λόγια του μεγάλου εκείνου Μακεδόνα Έλληνα, του Ίωνα Δραγούμη, ο οποίος χάθηκε τόσο πρόωρα, δολοφονημένος άνανδρα από πολιτικούς του αντιπάλους, από το βιβλίο του «Μαρτύρων και Ηρώων αίμα»:

«Να ξέρετε πως αν τρέξουμε να σώσουμε την Μακεδονία, η Μακεδονία θα μας σώσει. Θα μας σώσει από την βρώμα όπου κυλιούμαστε, θα μας σώσει από την μετριότητα και από την ψοφιοσύνη, θα μας λυτρώσει από τον αισχρό τον ύπνο, θα μας ελευθερώσει. Αν τρέξουμε να σώσουμε την Μακεδονία, εμείς θα σωθούμε...» 

Δημήτρης Ε. Ευαγγελίδης

Έδεσσα-Καρυδιά

7 Ιουνίου 2015

Για την σπουδαιότητα της γλώσσας

Ο γεννημένος στην Αυστρία Λουδοβίκος Βιττγκεστάϊν (Ludwig Wittgenstein, 1889 – 1951) θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους φιλοσόφους του 20ου αιώνα. Έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στην Αγγλία.

Για την σπουδαιότητα της γλώσσας

Δημήτρης Ε. Ευαγγελίδης

Έχει υποστηριχθεί και υποστηρίζεται ακόμη από ορισμένους "προοδευτικούς" κύκλους γλωσσολογούντων η θεωρία της "εργαλειακότητας" της γλώσσας, δηλ. ότι η γλώσσα δεν είναι τίποτε περισσότερο από ένα απλό μέσο επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων. 

Δυστυχώς, αυτή η λογική και η νοοτροπία της "ήσσονος προσπάθειας" που καλλιεργήθηκαν στην Εκπαίδευση από βολεμένους συνδικαλιστές και κομματικούς εγκάθετους, έπληξαν ανεπανόρθωτα την Παιδεία, παράγοντας στρατιές αγραμμάτων και ημιμαθών, υποβιβάζοντας συστηματικά το μορφωτικό επίπεδο των νεοελλήνων, πιθανότατα για την ευκολότερη πολιτική χειραγώγησή τους. Η υψηλού επιπέδου εκπαίδευση περιορίστηκε δραματικά και έγινε προνόμιο των γόνων των ευπορότερων ομάδων του πληθυσμού, παρά τις ευσυνείδητες προσπάθειες των εκπαιδευτικών των δημοσίων σχολείων. Οι ίδιοι κύκλοι μάλιστα ισχυρίζονται ξεδιάντροπα ότι "η αριστεία είναι στίγμα" και επομένως καταδικαστέα κοινωνικά και πολιτικά! Η άποψη αυτή διακηρύχθηκε, παρά τις εκ των υστέρων διορθώσεις, από τον ίδιο τον Υπουργό ...Παιδείας της "πρώτης φοράς αριστερής" Κυβέρνησης. Προφανώς, χαμηλής νοημοσύνης και αγράμματοι μουζίκοι είναι πολύ ευκολότερο να διαχειρισθούν και να διοικηθούν.

Το συγκλονιστικό άρθρο του Τάκη Θεοδωρόπουλου στην εφημερίδα "Καθημερινή" (24-5-2015) με τίτλο "Το τέλος της ελληνικής γλώσσας", που υπάρχει στην προηγούμενη ανάρτηση αυτού του ιστολογίου, επανέφερε επιτακτικά το πρόβλημα στην επικαιρότητα.

Με αφορμή τα παραπάνω θεώρησα ότι επιβάλλεται να υπενθυμίσουμε κάποιες αλήθειες, οι οποίες παραποιούνται, όταν δεν αποσιωπούνται, για την σπουδαιότητα της γλώσσας, ατομικά και συλλογικά.

Όπως έχει τονιστεί: 

"Η γλώσσα είναι μία από τις μεγαλύτερες κατακτήσεις του ανθρώπινου πολιτισμού, αφού χάρη σ' αυτή ο άνθρωπος ανέπτυξε τον λόγο που αποτελεί τη βάση του πολιτισμού. 

Τα όρια του κόσμου μου είναι τα όρια της γλώσσας μου, κατά τον Wittgestein. Αυτό σημαίνει, γνωρίζω τον κόσμο όσο μου επιτρέπουν οι γλωσσικές μου ικανότητες- επικοινωνώ με τον κόσμο και τα πράγματα στον βαθμό που έχω τις γλωσσικές προϋποθέσεις. Οι δυνατότητες της διάνοιας του ανθρώπου εξαρτώνται από το επίπεδο της γλώσσας που είναι σε θέση να μεταχειρίζεται. Γιατί ο άνθρωπος του οποίου οι γλωσσικές δυνατότητες είναι περιορισμένες δεν μπορεί ούτε να εκφράσει αυτό που σκέπτεται ούτε να σκεφθεί ολοκληρωμένα. Αναγκαστικά, βρίσκεται εγκλωβισμένος μέσα σε ένα στενό και ασφυκτικό γλωσσικό πλαίσιο που δεν του δίνει τη δυνατότητα να σκεφθεί ολόπλευρα και σε βάθος. Η απαιτητική, ποιοτική και αποτελεσματική επικοινωνία είναι ζήτημα που σχετίζεται με τη γλωσσική υποδομή του καθενός. Η γλωσσική καλλιέργεια υπηρετεί και στηρίζει άμεσα και αποτελεσματικά την ανάπτυξη της σκέψης και των πνευματικών δεξιοτήτων του ανθρώπου, ενώ «η σκέψη η απογυμνωμένη σε γνώση γίνεται ουδέτερη και χρησιμοποιείται ως απλό προσόν στις ειδικές αγορές εργασίας αυξάνοντας την εμπορική αξία της προσωπικότητας» [Χορκχάϊμερ, Μ., Αντόρνο, Τ. 1986, Διαλεκτική του διαφωτισμού (μτφρ. Ζ. Ζαρίκας), Αθήνα, Ύψιλον, σ. 226]. 

Η πνευματική απελευθέρωση του ατόμου, συνεπώς, σχετίζεται άμεσα με τις γλωσσικές δεξιότητες που έχει αναπτύξει, ενώ το γλωσσικό υπόβαθρο του καθενός, ατόμου ή λαού, σηματοδοτεί την πνευματική του εμβέλεια. 

«Οι γλώσσες», επισημαίνει ο καθηγητής Χρίστος Τσολάκης (1995), «είναι τα μπόγια των λαών. Ψηλώνουν με το ψήλωμα και συρρικνώνονται με τη συρρίκνωση των σκέψεων και των πολιτισμών των ανθρώπων. Δεν είναι δυνατόν οι πολιτισμοί και οι σκέψεις να προάγονται και οι γλώσσες να φθίνουν. Αυτό και το αντίστροφο του αποκλείονται. Στην τεχνολογία οι λαοί, στην τεχνολογία και οι γλώσσες, στην ποίηση οι λαοί, στην ποίηση και οι γλώσσες». 

[Σημ. ΔΕΕ: Θεωρώ υποχρέωσή μου να επισημάνω στο σημείο αυτό ότι ο αείμνηστος Γλωσσολόγος Χρίστος Τσολάκης, που με τιμούσε με την φιλία του, ήταν από τους ελάχιστους, δυστυχώς, πανεπιστημιακούς που αγωνιούσε για την πορεία των γλωσσικών πραγμάτων στην χώρα μας και κυρίως είχε το ανάστημα και το σθένος να παραδέχεται και τις δικές του ευθύνες, σε αντίθεση με κάποιους αμετανόητους.]

Ως εκ τούτου, δεν είναι δυνατόν να μιλήσει κανείς για παιδεία και εκπαίδευση χωρίς να αναφερθεί στη γλώσσα, που είναι φορέας μορφωτικών αγαθών και στην οποία στηρίζεται το εκπαιδευτικό σύστημα. Το επίπεδο της γλωσσικής καλλιέργειας επηρεάζει κατ' ανάγκη το επίπεδο της παιδείας και της εκπαίδευσης, δεδομένου ότι οι δύο αυτές μορφωτικές διαδικασίες στηρίζονται κατά βάση στον διάλογο, και ο διάλογος στον λόγο, η ποιότητα του οποίου εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη γλωσσική κατάρτιση του καθενός. 

Αφού, λοιπόν, από τη γλώσσα εξαρτάται η παιδεία και η εκπαίδευση και αφού η παιδεία είναι ένα κοινωνικό αγαθό και ταυτόχρονα δικαίωμα του πολίτη, εξυπακούεται ότι η γλωσσική καλλιέργεια είναι κοινωνικό αγαθό, όρος απαραίτητος τόσο για την πολιτική, κοινωνική, ηθική, αισθητική διαπαιδαγώγηση του πολίτη όσο και για την επιστημονική και επαγγελματική του κατάρτιση. 

[…] 

Η σωστή γλωσσική παιδεία που θα προσφέρει το σχολείο εγγυάται και τη διαφύλαξη της γλωσσικής μας ταυτότητας και κληρονομιάς. Οι γλώσσες, όπως είναι γνωστό, φθείρονται και απειλούνται. Ας μην ξεχνούμε πως 5.000 περίπου διάλεκτοι εξαφανίστηκαν κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα λόγω της αποικιοκρατίας. Ο κίνδυνος αυτός είναι ορατός ιδιαίτερα σήμερα εξαιτίας της παγκοσμιοποιημένης κοινωνίας που απειλεί τις λιγότερο διαδεδομένες γλώσσες. Εκτός αυτού, υπάρχει ακόμη ένας κίνδυνος που δημιουργείται με την κακομεταχείριση και στρέβλωση των λέξεων, γεγονός που συμβαίνει, όταν οι ποικιλώνυμες εξουσίες, μικρές ή μεγάλες, θέλουν να υπηρετήσουν ανομολόγητες σκοπιμότητες ή να προπαγανδίσουν..."

(Σ. Γκλαβάς, Εκπαίδευση και ποιότητα στο ελληνικό σχολείο: Πρακτικά διημερίδων, Αθήνα, Ίδρυμα Ευγενίδου, 20-21 Μαρτίου 2008 & Θεσσαλονίκη, Πολυτεχνική Σχολή ΑΠΘ, 17-18 Απριλίου 2008, 33-47)

Για την περίφημη πρόταση του Λουδοβίκου Βιττγκεστάϊν, η οποία περιέχεται στο σπουδαίο και μοναδικό φιλοσοφικό του έργο Tractatus Logico-Philosophicus (Πρόταση 5.6), που κυκλοφόρησε αρχικά στην Γερμανία το 1921 αξίζει να αναφερθούν ορισμένες λεπτομέρειες. 

Η αρχική πρόταση διατυπώθηκε στα γερμανικά: Die Grenzen meiner Sprache bedeuten die Grenzen meiner Welt και συνήθως μεταφράζεται στα αγγλικά ως: The limits of my language mean the limits of my world.

Για την μετάφρασή της στα ελληνικά και το νόημά της έχουν αναφερθεί, μεταξύ πολλών άλλων, και τα εξής:

"...Μιλώντας για τον Wittgenstein, θέλω να επισημάνω ότι έχει μείνει στη γλωσσολογία για το περίφημο –έτσι το έχω αποδώσει εγώ στα Ελληνικά– «η γλώσσα μου είναι ο κόσμος μου» (στην πραγματικότητα η κατά λέξη μετάφραση είναι : «Τα όρια τής γλώσσας μου ορίζουν τα όρια τού κόσμου μου»). Είπε, δηλαδή, ευθαρσώς ως φιλόσοφος ότι ο κόσμος μου είναι τόσος και τέτοιος όσο μπορώ να τον εκφράσω γλωσσικά. Ό,τι άλλο έχω μέσα μου και δεν μπορώ να το εκφράσω, αντικειμενικά δεν μπορεί να υπάρξει και γι’ αυτό είναι καλύτερα να σιωπώ. 

Γλωσσολογική προέκταση αυτής της ρήσης είναι ότι τα πάντα περνούν μέσα από τη γλωσσική επεξεργασία, μέσα από τον γλωσσικό κόσμο τού καθενός. Ένα τρίτο που είπε ο Wittgenstein έχει σχέση με τη σημασία. Ένα από τα πιο δύσκολα πράγματα στη γλωσσολογία είναι να ορίσει κανείς τη σημασία μιας λέξης. Η θέση τού Wittgenstein είναι ότι σημασία είναι η χρήση που έχει μια λέξη. Το σύνολο των χρήσεων είναι η σημασία. Πρακτικώς, πήγε στο επικοινωνιακό κομμάτι της εφαρμογής. Κι από την άλλη μεριά, είναι αυτός που είπε ότι αυτά που λέμε με τη γλώσσα πρέπει να επαληθεύονται ή να διαψεύδονται, γιατί η γλώσσα είναι λογική και υπόκειται σε συνθήκες αληθείας κ.λπ. 

Αυτά για να θυμόμαστε και τη σχέση της φιλοσοφίας με τη γλώσσα.

[Από το βιβλίο των Δ. Νανόπουλου – Γ. Μπαμπινιώτη «Από την κοσμογονία στη γλωσσογονία. Μια συν-ζήτηση» (Αθήνα 2010, εκδ. Καστανιώτη), σελ. 81-82]

Το μόνο που έχω να προσθέσω στα παραπάνω δεν είναι άλλο από το Σολωμικό: «Μήγαρις ἔχω ἄλλο στό νοῦ μου, πάρεξ ἐλευθερία καί γλῶσσα;», που οφείλουμε να το ενστερνισθούμε όλοι μας...

ΔΕΕ