Κίρο Γκλιγκόροφ

Ο Κίρο Γκλιγκόροφ και το ...Τρίτο Ημίχρονο

Κωνσταντίνος Χολέβας-Πολιτικός Επιστήμων

            Ο πρώτος Πρόεδρος του ανεξαρτήτου κράτους των Σκοπίων (ΠΓΔΜ) ανεπαύθη εν Κυρίω σε ηλικία 94 ετών. Ο Κίρο Γκλιγκόροφ με τον ταραχώδη βίο του και την κομμουνιστική-εθνικιστική πολιτεία του αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα των μεταλλάξεων που μπορεί να υποστεί η συνείδηση ενός ανθρώπου όταν εμπλέκεται στα γρανάζια των ολοκληρωτικών καθεστώτων. Κατά την διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου οι Γερμανοί εισέβαλαν στην  βασιλευομένη Γιουγκοσλαβία και την περιοχή των Σκοπίων, γνωστή τότε ως Βάρνταρσκα, την παραχώρησαν στους Βουλγάρους συμμάχους τους. Από το 1941 έως το 1944 η σημερινή ΠΓΔΜ είχε διχοτομηθεί. Τα ανατολικά 2/3 έγιναν βουλγαρική επαρχία και ένας από τους πανηγυρίζοντες «Βουλγάρους» ήταν  ο Κίρο Γκλιγκόροφ. Το δυτικό 1/3 παραχωρήθηκε στην Μεγάλη Αλβανία μαζί με το Κοσσυφοπέδιο-Κόσσοβο. Όποιος βλέπει τον χάρτη των Σκοπίων κατά την περίοδο 1941-1944 αισθάνεται ότι μερικά γεγονότα έχουν προφητικό χαρακτήρα. Πιθανολογείται ότι στην ίδια ακριβώς διαχωριστική γραμμή θα διχοτομηθεί σε λίγα χρόνια το πολυεθνικό αυτό κρατίδιο. Η ήδη αυτονομημένη δυτική επαρχία της Ιλλυρίδας θα ενωθεί με το Κόσσοβο στο πλαίσιο της «Φυσικής Αλβανίας». Το μεγαλύτερο κομμάτι στα ανατολικά θα αναζητήσει την τύχη του με μικρές πιθανότητες ανεξάρτητης επιβίωσης.

Αυτή την σκοτεινή περίοδο της ιστορίας προσπαθεί να ξαναζωντανέψει η τηλεοπτική σειρά «Τρίτο Ημίχρονο» που γυρίσθηκε και προβάλλεται στα Σκόπια. Παρουσιάζει τον βουλγαρικό στρατό ως σκληρή δύναμη κατοχής και έχει προκαλέσει διαβήματα διαμαρτυρίας από την επίσημη Βουλγαρία. Δεν μάθαμε αν στη σειρά εμφανίζεται και ο Γκλιγκόροφ με βουλγαρική στολή!

Αφού, λοιπόν, ο Γκλιγκόροφ αρχικά εμφανίσθηκε ως υπερήφανος Βούλγαρος, όταν είδε ότι χάνει τον πόλεμο ο Άξονας, εγκατέλειψε τη βουλγαρική ταυτότητα και προσχώρησε στους κομμουνιστές Παρτιζάνους του Τίτο. Τότε δήλωνε πλέον Γιουγκοσλάβος. Τον Αύγουστο του 1944 ο Τίτο, καθώς ετοιμαζόταν να εγκαταστήσει το ολοκληρωτικό καθεστώς του, κατασκεύασε την τεχνητή «μακεδονική εθνότητα». Αμέσως ο αείμνηστος Γκλιγκόροφ έπιασε δουλειά πρώτα στο Βελιγράδι και μετά στα Σκόπια για να βοηθήσει στην εμπέδωση του ψευδομακεδονικού έθνους. Από πρώην Βούλγαρος και ολίγον Γιουγκοσλάβος έγινε φανατικός «Μακεδόνας». Το 1991 με τη διάλυση της κομμουνιστικής πλέον Γιουγκοσλαβίας οδήγησε το λαό της «Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας» σε ένα δημοψήφισμα με κίβδηλο ερώτημα: Ο λαός απήντησε ΝΑΙ στην ερώτηση: «Θέλετε μία ανεξάρτητη Μακεδονία μέσα στο πλαίσιο της Συνομοσπονδίας των Γιουγκοσλαβικών λαών;». Στις 9 Σεπτεμβρίου άλλο ψήφισαν και άλλο βγήκε. Δηλαδή γεννήθηκε το πλήρως ανεξάρτητο κράτος που διεκδικεί το όνομα «Δημοκρατία της Μακεδονίας» χωρίς καμία σύνδεση με τους άλλους γιουγκοσλαβικούς λαούς.

            Μετά από τις μεταμορφώσεις και μεταλλάξεις του ο Κίρο έβαλε το ημίψηλο του Προέδρου και εργαζόταν διεθνώς για να πείσει ότι αυτοί είναι οι Μακεδόνες και όχι οι Έλληνες. Πονηρός ων δεν επέμεινε τόσο στα μεγαλεία του Αλεξάνδρου και του Φιλίππου, αλλά επεδίωξε να εδραιώσει την πεποίθηση ότι από τη Βυζαντινή περίοδο εγκαταστάθηκαν Σλάβοι Μακεδόνες στην περιοχή με ξεχωριστή εθνική συνείδηση. Τα Απομνημονεύματά του, που εκδόθηκαν και στα ελληνικά, απομυθοποιούν ορισμένα επιχειρήματα των Ελλήνων ενδοτικών και υποχωρητικών. Για το περιβόητο πακέττο Πινέϊρο, που κάποιοι παρουσιάζουν σαν τη χαμένη ευκαιρία της Ελλάδος, ο Γκλιγκόροφ γράφει ότι η κυβέρνησή του ούτε καν ασχολήθηκε με την πρόταση του Πορτογάλου Υπουργού. Στην Ελλάδα μερικοί ακόμη προσπαθούν να μας πείσουν ότι τα Σκόπια είχαν δεχθεί μία μέση λύση και εμείς κακώς την απορρίψαμε.

Το Τρίτο Ημίχρονο τώρα αρχίζει για την ΠΓΔΜ. Με τόσα μέτωπα ανοικτά να δούμε αν και πώς θα επιβιώσει.

Κ.Χ. 3.1.2012