Η Μάχη του Οστρόβου
4-5 Νοεµβρίου 1912: Απελευθέρωση της περιοχής µας από την Τουρκοκρατία µετά από 530 χρόνια
Εκπαιδευτικού
Τον Οκτώβριο του 1912, µετά από τη γιγαντιαία και νικηφόρα προέλαση του Ελληνικού Στρατού, απελευθερώ θηκαν, ως γνωστόν, οι πόλεις της Κεντρικής Μακεδονίας Βέροια και Νάουσα (16 - 17 Οκτωβρίου), Έδεσσα (18 Οκτωβρίου) και Γιαννιτσά (20 Οκτωβρίου), όπου ο στρατός µας χρειάστηκε να δώσει επί ένα διήµερο σκληρές και πολύνεκρες µάχες, για να φτάσει νικητής και τροπαιούχος στις 26 Οκτωβρίου στη Θεσσαλονίκη.
Μετά από την αδικαιολόγητη υποχώρηση της 5ης Μεραρχίας από το Σόροβιτς (Αµύνταιο) ο τουρκικός στρατός σύντοµα ανακατέλαβε τη λεκάνη του Οστρόβου (σημ ΔΕΕ: Όστροβο = η σημερινή λίμνη Βεγορίτιδα, αλλά και η κωμόπολη Άρνισσα), κλείνοντας διαβάσεις, δρόµους και επικοινωνίες προς την Έδεσσα, την ∆υτική Μακεδονία και το Μοναστήρι, όπου είχε παραταχθεί ο σερβικός στρατός, αναµένοντας ενισχύσεις από ελληνικής πλευράς.
Ήταν επιτακτική ανάγκη να απωθηθεί ο τουρκικός στρατός από τις περιοχές αυτές για να απελευθερωθούν, αλλά παράλληλα να επιτευχθεί και η διάλυσή του ώστε να αποτραπεί οποιαδήποτε απόπειρα των τουρκικών δυνάµεων να προωθηθούν προς την Ήπειρο, όπου ο Ελληνικός Στρατός προετοιµαζόταν για τη µεγάλη επιχείρηση απελευθέρωσης των Ιωαννίνων και της Ηπείρου.
Για το σκοπό αυτό από το Γενικό Στρατηγείο διατάχθηκε γιγαντιαία αναστροφή των ελληνικών δυνάµεων, µέσω του κάµπου των Γιαννιτσών και της Έδεσσας, προς τη ∆υτική Μακεδονία, µε τελικό προορισµό το Μοναστήρι. Η επιχείρηση αυτή και τα γεγονότα που ακολούθησαν κατά το χρονικό διάστηµα από 30 Οκτωβρίου µέχρι 7 Νοεµβρίου 1912 αναφέρονται στην πολεµική ιστορία υπό το όνοµα «Επιχειρήσεις του Οστρόβου» γιατί η λεκάνη του Οστρόβου, µεταξύ των ορεινών όγκων Βιτσίου, Βόρα, Βερµίου και Σινιάτσικου, αποτέλεσε το θέατρό τους.
Στις 30 Οκτωβρίου 1912 τέσσερις ελληνικές µεραρχίες, 1η, 3η, 4η, 6η και ένα Σύνταγµα Ιππικού, υπό τις άµεσες διαταγές του Αρχιστράτηγου και ∆ιαδόχου Κωνσταντίνου, ξεκίνησαν από τη Θεσσαλονίκη µε αρχικό προορισµό και στόχο την απελευθέρωση της λεκάνης της Βεγορίτιδας, όπου είχαν οχυρωθεί οι τουρκικές δυνάµεις, αποτελούµενες από την 18η Μεραρχία Μοναστηρίου και µια εφεδρική µε σύνολο 13.000 ανδρών.
Με συνεχή πορεία τριών ηµερών η ελληνική δύναµη κατόρθωσε να διανύσει απόσταση 90 χιλιοµέτρων, υπό καταρρακτώδη βροχή και το απόγευµα της 1ης Νοεµβρίου να βρεθεί στην περιοχή της Έδεσσας. Από εκεί η κάθε µονάδα ανέλαβε τη διατεταγµένη αποστολή της. Η 1η Μεραρχία µε το Γενικό Στρατηγείο παρέµεινε στη Σκύδρα (Βαρτικόπ). Η 3η Μεραρχία στάθµευσε στην Έδεσσα. Η 4η κατευθύνθηκε στην Φλαµουριά (Πόδος). Η 6η Μεραρχία µε το 1ο Σύνταγµα Ιππικού συντάχθηκαν στα υψώµατα του Άγρα (Βλάδοβο). Τα επόµενο διήµερο η 4η µετακινήθηκε προς το Κάτω Γραµµατικό και η 3η στην Καρυδιά (Τέχοβο).
Ο τουρκικός στρατός είχε οχυρωθεί αµυντικά σε θέσεις της περιοχής, γύρω από τον Άγρα, στη θέση Αγία Παρασκευή κοντά στην Καρυδιά, στο Νησί και µε τον κύριο όγκο των δυνάµεών του, τρία πλήρη τάγµατα, στα υψώµατα της ∆ροσιάς, των Ξανθογείων (Ροσίλοβου) και ανατολικά της Άρνισσας. Άλλες δυνάµεις του είχαν κλείσει τις ορεινές διαβάσεις του Γκορνίτσοβου (Κέλλης) και της Μπάνιτσας (Βεύης).
Στις 2 Νοεµβρίου η 6η Μεραρχία µε το 1ο Σύνταγµα Ευζώνων απέκρουσε επιθέσεις και απώθησε τις τουρκικές δυνάµεις από τον Άγρα. Στις 3 Νοεµβρίου η 3η Μεραρχία ενήργησε εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στην περιοχή του Τεχόβου. Την εποµένη, 4 Νοεµβρίου, η ίδια µονάδα ανέλαβε την αποστολή να προωθηθεί, µέσω Καρυδιάς, προς το Όσλοβο (Παναγίτσα) και τη Ζέρβη. ∆έχτηκε όµως σφοδρά τουρκικά πυρά που την υποχρέωσαν να υποχωρήσει, να συµπτυχθεί και να προωθήσει µόνο ορισµένα αναγνωριστικά της τµήµατα µέχρι το βλαχοχώρι Πατετσίν (Πάτηµα).
Την ίδια µέρα η 4η Μεραρχία από το Κάτω Γραµµατικό, αφού απέκρουσε µικροαντιστάσεις των Τούρκων στην περιοχή, κατέλαβε τις απογευµατινές ώρες τα χωριά Κότσανα (Περαία) και Κατράνιτσα (Πύργους) και τµήµατά της οχυρώθηκαν σε υψώµατα νοτιοανατολικά της Άρνισσας, σε απόσταση βολής από τις τουρκικές θέσεις. Μικρή µονάδα ιππικού ανέλαβε αναγνωριστική αποστολή των εχθρικών θέσεων καθώς και της δυνατότητας επαφής µε τον σερβικό στρατό. Έπεσε όµως σε ενέδρα τουρκική και σκοτώθηκαν δύο άνδρες ιππείς της µονάδας. Για την τύχη των οστών των δύο νεκρών θα αναφερθούµε στο τέλος του άρθρου.
Η 6η Μεραρχία προωθήθηκε προς την Άρνισσα κατά µήκος της αµαξιτής οδού, µε εµπροσθοφυλακή το 18ο Σύνταγµα Πεζικού, τρεις ηµιλαρχίες ιππικού και το 1ο Ευζωνικό Σύνταγµα.
Οι πρώτες συγκρούσεις άρχισαν την πρωία της 4ης Νοεµβρίου και κράτησαν µέχρι αργά το βράδυ, χωρίς όµως αποτέλεσµατα θετικά. Η εµπροσθοφυλακή, αφού εξουδετέρωσε µικροαντιστάσεις του εχθρού, κατά τις απογευµατινές ώρες κατάφερε να φτάσει στη γραµµή των υψωµάτων νοτιοανατολικά της Άρνισσας, όπου όµως δέχτηκε αντεπιθέσεις και σφοδρά πυρά από αµυνόµενες εχθρικές µονάδες και αναγκάστηκε σε µερική υποχώρηση. Με ενισχύσεις της Μεραρχίας αντεπιτέθηκε και κατάφερε να απωθήσει τον εχθρό στις αρχικές του θέσεις. Νυχτερινή επίθεση που επιχειρήθηκε από το 1ο Σύνταγµα Ευζώνων, συνάντησε τη λυσσώδη αντίδραση των τουρκικών δυνάµεων και δεν έφερε τα αναµενόµενα αποτελέσµατα.
Την επόµενη ηµέρα (5 Νοεµβρίου 1912) η επίθεση γενικεύθηκε και ο τουρκικός στρατός υποχρεώθηκε σε υποχωρητικούς ελιγµούς. Μέχρι το απόγευµα της ηµέρας αυτής ο ελληνικός στρατός είχε επιβληθεί ολοκληρωτικά και το 1ο Ευζωνικό Σύνταγµα, που µε τους 8 λόχους του πρωταγωνίστησε στις συµπλοκές, απελευθέρω- νε την περιοχή µας και έµπαινε πρώτο θριαµβευτικά στην κωµόπολη του Οστρόβου (Άρνισσα).
Έτσι από την αυγή της 5ης Νοεµβρίου άνοιγε µια καινούρια σελίδα για τους υπόδουλους χριστιανούς κατοίκους της Άρνισσας, του Αγίου Αθανασίου, του Γραµµατικού, της Ζέρβης, των Ξανθογείων και όλων των οικισµών της λεκάνης της Βεγορίτιδας, ένα µήνυµα ελπιδοφόρο για τη ζωή τους, για την τιµή τους, για την ασφάλεια και την προκοπή τους. Ξηµέρωσε µια καινούργια µέρα, όπου όλα έλαµπαν από τον ήλιο της δικαιοσύνης και της ελευθερίας, που επέστρεφε επιτέλους στον τόπο της ύστερα από 530 µαρτυρικά χρόνια αβάσταχτης σκλαβιάς υπό τον τουρκικό ζυγό (1382-1912).
Πολύχρονοι αγώνες, αµέτρητες θυσίες και άφθονο αίµα µαρτύρων συντοπιτών µας κατά τον Μακεδονικό Αγώνα που είχε προηγηθεί, εύρισκαν επιτέλους την αιώνια λύτρωση και τη δικαίωσή τους µε τη νικηφόρο προέλαση του Ελληνικού Στρατού και την απελευθέρωση της Μακεδονίας.
[...]
Απόσπασμα από σχετικό άρθρο που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό:
"ΛΙΜΝΗ ΒΕΓΟΡΙΤΙΔΑ"
Περιοδική έκδοση του Συλλόγου Προστασίας Βεγορίτιδας
Φύλλο 21 Έτος 6ο Δεκέμβριος 2010
ΔΕΕ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου