Ο προφητικός και παρηγορητικός Χριστόδουλος

Ο προφητικός και

παρηγορητικός Χριστόδουλος

Κωνσταντίνος Χολέβας-Πολιτικός Επιστήμων

            Σε εποχή κρίσης και απαισιοδοξίας κάθε λόγος που μιλά για Θεό, πατρίδα, παράδοση και ελπίδα είναι ευπρόσδεκτος. Ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος και πολλοί άλλοι Μητροπολίτες και ιερείς δίνουν κατά καιρούς τη μαρτυρία τους με παρρησία και συγκρατημένη αισιοδοξία. Σ’ αυτήν την προσπάθεια προστίθεται και η συλλογή άρθρων του χαμογελαστού Αρχιεπισκόπου, του μακαριστού Χριστοδούλου που εξεδόθη  προσφάτως. Συγκεκριμένα από την Ιερά Μητρόπολη Δημητριάδος και τις εκδόσεις ΑΚΡΙΤΑΣ εξεδόθη ο Α΄ τόμος των άρθρων του αοιδίμου Ιεράρχου που αποτελείται από τα άρθρα του στο περιοδικό ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ της Ιεράς Μητροπόλεως. Την επιμέλεια ανέλαβε ένα πνευματικό του παιδί, ο Αρχιμανδρίτης Επιφάνιος Οικονόμου, ο οποίος ήδη έχει παρουσιάσει σε τρεις προηγούμενους τόμους τις εγκυκλίους του μακαριστού και ως Μητροπολίτου Δημητριάδος (1974-1998) και ως Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος (Απρίλιος 1998- Ιανουάριος 2008). 

  Από τα κείμενα αυτά διαπιστώνουμε ότι ο Χριστόδουλος υπήρξε επίκαιρος, ουσιαστικός και σχεδόν προφητικός. Στο τεύχος Ιουνίου-Ιουλίου 1991 έγραφε τα εξής ενδιαφέροντα για την πιθανότητα  εμφάνισης μιας οικονομικής και πνευματικής κρίσης:

   «Ο χρόνος περνά και ο τόπος δεν λέει να ορθοποδήσει. Το οξύ οικονομικό πρόβλημα δυναμιτίζει κάθε πρόβλεψη για ανάκαμψη. Οι θεσμοί δεινοπαθούν εξακολουθητικά. Οι πολιτικοί μας διαγκωνίζονται για τη νομή της εξουσίας. Τα σκάνδαλα κατήντησαν ενδημικό φαινόμενο. Η νεολαία αθωράκιστη ρίπτεται ασυλλόγιστα βορά των επιτηδείων. ... Ελάχιστοι γρηγορούντες δεν επαρκούν για να σταματήσουν την αφηνιασμένη πορεία προς το χάος. Οι οιωνοί είναι κακοί. Διερωτώμαστε: υπάρχει ελπίς;».

    Είχε προβλέψει και την επερχόμενη μείωση των κοινωνικών κατακτήσεων και τον περιορισμό των δικαιωμάτων του εργαζομένου ανθρώπου. Έγραφε το 1997:

     «Είναι η μέθοδος της ανεπαίσθητης, αλλά αλλεπάλληλης αφαίρεσης δικαιωμάτων που παγιώνουν μια νέα δυσάρεστη κατάσταση χωρίς να προκαλείται θόρυβος, ανησυχία ή αντίδραση από τους θιγόμενους ή άλλους. Έτσι σιγά-σιγά χωρίς τριγμούς επιβάλλονται μέτρα ή παραλείπεται η λήψη άλλων και οι θιγόμενοι δεν αντιδρούν διότι προτιμούν να δικαιολογήσουν τους δράστες... Με τη λογική αυτή ύστερα από κάποιο χρόνο διαπιστώνει κανείς ότι το ... σαλάμι φαγώθηκε, δηλαδή το κακό έγινε...».

       Αναφερόμενος και άλλη φορά στα ανθρώπινα δικαιώματα σπεύδει να δώσει την σωστή χρονολόγηση και την ιστορική τους ρίζα. Γράφει στο τεύχος Σεπτεμβρίου-Οκτωβρίου 1994: «Στο Βυζάντιο επετεύχθη για πρώτη φορά  η καταξίωση του ανθρωπίνου προσώπου και η κατασφάλισή του από καταχρήσεις και αυθαιρεσίες της εξουσίας, με την αναγνώριση συγκεκριμένων δικαιωμάτων, που η Ευρώπη μόλις πριν από 360 χρόνια απέκτησε. Συγκεκριμένα τέτοια δικαιώματα αναγνωρίσθηκαν μόλις τον 17^ο αιώνα στη Δύση και μόνο στην Αγγλία».

      Τον απασχολούσε η ηθική υπόσταση των πολιτικών και η σύνδεσή τους με τη Χριστιανική παράδοση της Ελλάδος και της Ευρώπης. Επαινεί, λοιπόν,  ξένους πολιτικούς γι’ αυτές τις αρετές τους, όπως φαίνεται στο κείμενο του Σεπτεμβρίου 1981:

        «... Η είδηση που έρχεται από τη Γαλλία είναι σημαντική. Ο σοσιαλιστής Υπουργός Οικονομικών της κυβερνήσεως Μιττεράν κ. Ζακ Ντελόρ είναι ένας βαθειά θρησκευόμενος Καθολικός. Δεν ντρέπεται να λέει όπως ο Κάρτερ (σ.σ. τότε Πρόεδρος των ΗΠΑ) ότι προσεύχεται σε κάθε δύσκολη στιγμή.... Σε ερώτηση δημοσιογράφου πώς τα βγάζει πέρα και στέκεται όρθιος, απαντάει: Το χρωστάω στην πίστη μου, η οποία με υποβαστάζει και μού επιτρέπει να συνεχίζω. Την περασμένη Κυριακή στην Ουάσιγκτων, όπου αντιπροσώπευε τη Γαλλία στη Γενική Συνέλευση του Διεθνούς Κεφαλαίου, ήταν ο μόνος από τους 5οο συνέδρους που έφυγε από την πρωινή συνεδρίαση για να πάει να παρευρεθεί στη Λειτουργία σε ένα παράμερο εκκλησάκι, φροντίζοντας να παραπλανήσει τους δημοσιογράφους και να μην τον ακολουθήσουν. Η προσωπική μου στράτευση έναντι της πίστεώς μου –λέγει-είναι να βρίσκομαι πάντα δίπλα σε κείνους που η Πολιτεία συνθλίβει και αγνοεί. Κάνει κριτική αντλώντας τα επιχειρήματά του από τη χριστιανική πνευματικότητα». ( Paris Match, 16.10.1981). Καταλάβατε προφανώς ότι αναφέρεται στον μετέπειτα Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της γνωστής μας Κομμισσιόν.

        Ως Ορθόδοξος Ιεράρχης πίστευε στην ελπίδα και αρνείτο να καταθέσει τα όπλα. Στο κείμενό του με τίτλο «Υπάρχει ελπίδα σωτηρίας;» έγραφε τον Φεβρουάριο του 1994 τα εξής διαχρονικώς επίκαιρα λόγια: «...Εμείς φταίμε για το κατάντημά μας. Γκρεμίσαμε τις γέφυρες με την παράδοσή μας. Αρνηθήκαμε την πίστη μας. Απαρνηθήκαμε και τη Ρωμηοσύνη και την Ορθοδοξία, τα δύο θεμέλιά μας. Την Ελλάδα την πληγώνουμε οι Έλληνες. Είναι, όμως, καιρός να συνέλθουμε. Μπορούμε, αν το θελήσουμε. Γιατί έχουμε πλούσια κληρονομιά πνεύματος, μεγάλη αντοχή στο χρόνο, μοναδική ικανότητα προσαρμογών. Μπορεί να κουρασθήκαμε από την πολυτέλεια και την καλοζωία. Βουτηχθήκαμε στον υλισμό και στις απολύσεις. Κουρασθήκαμε από το άγχος και τη βιοπάλη. Φοβόμαστε μη χάσουμε τα κεκτημένα. Κι δοκιμάζουμε το σύνδρομο της αποστέρησης των ανέσεων. Όμως, είναι ανάγκη να ξαναθυμηθούμε τις ρίζες μας. Ο Ελλαδισμός να μην πνίξει τον Ελληνισμό. Και η Ορθοδοξία να μη κλεισθεί στο κειμηλιοφυλακείο. Είναι ζωτικά στοιχεία της ύπαρξής μας, πρόσφορα για αξιοποίηση και καρποφορία».

      Αν ζούσε σήμερα θα επανελάμβανε αυτά που έγραψε τον Ιανουάριο 1994:

      «Οι ασκοί του Αιόλου δεν μας πτοούν... Αφύπνιση, μετάνοια, αγώνας, φρόνημα γενναίο. Από όλους για όλα. Εδώ και τώρα. Ο Θεός είναι μαζί μας.        

Όταν βαρειά ξεσπά η ανάγκη και προστάζει
Ανάξιος είναι όποιος διστάζει!

(Κωστής Παλαμάς, Δωδεκάλογος του Γύφτου)».

Κ.Χ. 16.3.2012